“Tại những trường học của chúng tôi cho thấy rằng trẻ em ở những độ tuổi khác nhau giúp đỡ lẫn nhau. Có nhiều thứ mà không giáo viên nào có thể truyền đạt cho một em bé 3 tuổi, nhưng một em bé 5 tuổi có thể làm điều đó dễ dàng” – Tiến sĩ Maria Montessori từng khẳng định.
Môi trường học tập thụ động khiến trẻ không có động lực học tập
Ở những môi trường khác Montessori, người ta thường bắt gặp những giáo viên:
- Giảng giải, truyền thụ bài học cho học sinh mà không khuyến khích chúng tìm hiểu hay tự mình khám phá.
- Cung cấp sẵn đề cương, tài liệu, bài mẫu cho học sinh học thuộc để đảm bảo chúng vượt qua kỳ thi với những điểm số kỳ vọng
- Giải quyết các vấn đề toán học mà không đưa cho học sinh cơ hội để tự tìm ra giải pháp và bảo chúng đi theo các bước đã được cho sẵn để giải quyết phần còn lại của vấn đề.
Môi trường học tập thụ động khiến trẻ không có động lực học tập
Những điều được đề cập ở trên chỉ là một vài ví dụ để hiểu giáo viên đã bị lệch lạc khỏi cách hành xử đúng như thế nào. Để tránh sự nhận thức lệch lạc, có thể dùng từ ẩn dụ “bà đỡ” áp dụng cho việc mô tả vai trò của người giáo viên. Công việc của một “bà đỡ” là giúp cho việc sinh con dễ dàng hơn nhưng sự thật chắc chắn là bà đỡ không thể chịu thay cơn đau của người mẹ. Tương tự, công việc của giáo viên nên là tạo điều kiện phù hợp nhất cho quá trình học tập của từng trẻ.
Vai trò của giáo viên Montessori không giống vai trò của các giáo viên ở những ngôi trường truyền thống khác: Họ không phải là trung tâm của lớp học. Họ chỉ sử dụng một ít thời gian cho những bài học nhóm lớn. Vai trò của họ là tập trung xung quanh việc chuẩn bị và tổ chức các đồ dùng học tập phù hợp để đáp ứng nhu cầu và sở thích của từng em bé trong lớp. Các giáo viên Montessori thường được thấy đang làm việc với một hoặc hai trẻ cùng một lúc, đưa ra lời gợi ý, hướng dẫn một bài học mới, hay lặng lẽ quan sát lớp học đang làm việc. Sự tập trung được dành cho việc học của trẻ, không phải việc dạy của giáo viên.
Nếu có cơ hội tham quan lớp học tại Clover Montessori, trừ các hoạt động tập thể trong giờ Circle time, bạn sẽ thấy học sinh hoạt động khắp các vị trí xung quanh trong lớp học, trẻ có thể đang làm việc một mình hoặc với một hay hai trẻ khác hoặc đang làm việc cùng cô giáo. Chúng có xu hướng quá tập trung cao vào công việc của mình đến nỗi những vị khách đến tham quan trường, thường ngạc nhiên với không khí yên bình ở đây và có thể sẽ mất chút thời gian để nhận ra các giáo viên trong môi trường ấy.
Mục tiêu căn bản của giáo viên
Tiến sĩ – Bác sĩ Maria Montessori tin rằng: giáo viên nên tập trung vào cá nhân từng trẻ, không phải chỉ lý thuyết, kế hoạch bài học hàng ngày. Giáo viên Montessori được đào tạo để nuôi dưỡng và truyền cảm hứng cho tiềm năng con người, dẫn dắt trẻ đặt những câu hỏi, suy nghĩ cho bản thân, phân tích, điều tra và khám phá. Mục tiêu cuối cùng của những người giáo viên là giúp trẻ học cách học độc lập, duy trì sự tò mò, sáng tạo và thông minh sẵn có trong chúng khi sinh ra. Giáo viên Montessori không chỉ đơn giản giới thiệu những bài học, họ là những người hỗ trợ, cố vấn, huấn luyện và hướng dẫn.
Để nhấn mạnh sự khác biệt rất lớn vai trò của người lớn trong những ngôi trường của mình, bác sĩ Montessori đã sử dụng cách gọi “directress” thay cho từ giáo viên. Ở Ý, từ đó ngụ ý vai trò của các điều phối viên hoặc quản trị viên của một văn phòng hoặc nhà máy. Ngày nay, nhiều trường Montessori thích gọi những giáo viên của họ là người hướng dẫn hơn.
Giáo viên hướng dẫn trẻ làm việc với giáo cụ Montessori
Vai trò của một Người hướng dẫn (Directress)
Anne Burke Neubert, trong “A Way Of Learning” (1973), đã liệt kê ra những yếu tố sau đây trong vai trò đặc biệt của giáo viên Montessori:
- Giáo viên Montessori là mối liên kết năng động giữa trẻ và môi trường được chuẩn bị.
- Họ quan sát những học sinh của mình một cách có hệ thống và giải nghĩa những nhu cầu của chúng.
- Họ không ngừng thử nghiệm, chỉnh sửa môi trường sao cho phù hợp để đáp ứng nhu cầu, sở thích của mỗi trẻ và ghi nhận kết quả một cách khách quan.
- Họ chuẩn bị môi trường tạo điều kiện cho sự độc lập của trẻ và khả năng tự do lựa chọn những công việc mà trẻ thấy hấp dẫn, phù hợp với sở thích và giữ cho môi trường trong điều kiện gần như hoàn hảo với trẻ.
- Họ cẩn thận đánh giá hiệu quả công việc của họ và việc thiết kế môi trường cho trẻ mỗi ngày.
- Họ quan sát và đánh giá sự tiến bộ cá nhân của mỗi trẻ.
- Họ tôn trọng và bảo vệ sự độc lập của học sinh ngay trong lớp mình. Họ biết khi nào quyết định nên bước vào và thiết lập những giới hạn mới hay đề nghị giúp đỡ và khi nào nên lùi lại và không can thiệp đến công việc trẻ đang làm.
- Họ hỗ trợ, trao đi sự ấm áp, cảm giác an toàn, tính ổn định và sự chấp nhận không phán xét đối với sự khác biệt của từng trẻ.
- Họ tạo điều kiện cho sự giao tiếp giữa những em bé và giúp các em học cách giao tiếp những suy nghĩ của mình với người lớn.
- Họ giải nghĩa sự tiến triển của trẻ và công việc của họ trong lớp học cho các bậc cha mẹ, nhân viên trong trường và cộng đồng.
- Họ trình bày những bài học rõ ràng, thú vị và thích hợp đến trẻ. Họ nỗ lực để thu hút sự quan tâm của trẻ và tập trung vào những bài học và hoạt động trong môi trường.
- Họ thị phạm mẫu những hành vi đúng, theo những quy tắc nền tảng của lớp học, tỏa ra một năng lượng bình yên, sự nhất quán, lịch sự và nhã nhặn và thể hiện sự tôn trọng mỗi đứa trẻ.
- Họ là những nhà giáo dục hòa bình, liên tục làm việc để giảng dạy về những hành vi lịch sự và giải quyết hài hòa những dấu hiệu xung đột.
- Họ là những “thầy thuốc” đoán bệnh, có thể giải nghĩa những mô hình tăng trưởng, sự phát triển và hành vi để hiểu tốt hơn về trẻ và đưa ra những sự tham khảo và gợi ý cần thiết đến những bậc cha mẹ.
Những người hướng dẫn chuẩn Montessori tại Clover
Trẻ chỉ có thể phát triển tối đa tiềm năng nội tại của bản thân mình thông qua một môi trường được chuẩn bị cẩn thận, một Người hướng dẫn tràn đầy năng lượng tích cực và am hiểu trẻ một cách sâu sắc.
Nguyễn Huỳnh Thu Trúc – CEO Hệ thống Clover Montessori
***
Clover Montessori là ngôi trường mầm non chú trọng vào bữa ăn đạt chuẩn dinh dưỡng, phát triển ngôn ngữ vượt bậc, tăng cường khả năng tập trung, rèn tính tự lập và tự tin cho trẻ.
