Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, tại nhiều quốc gia, hầu hết các ngành nghề sẽ không còn tồn tại trong 10 năm tới, thậm chí là 5 năm. Theo một ước tính, 65% trẻ em vào trường tiểu học hôm nay (tức 6 tuổi) sẽ làm những công việc hoàn toàn mới, còn chưa xuất hiện ở hiện tại. Trong bối cảnh việc làm thay đổi nhanh chóng như vậy, khả năng dự đoán, chuẩn bị kỹ năng trong tương lai… ngày càng quan trọng đối với cá nhân, doanh nghiệp và chính phủ.

 

Vì vậy, trẻ em ngày nay cần khả năng thích ứng, sáng tạo và phát minh. Trẻ cần những công cụ và phương pháp sáng tạo mới mang tính phù hợp. Một bước đột phá dễ dàng để hỗ trợ sự sáng tạo là cho phép con bạn một phương tiện để rèn luyện và thể hiện năng lực sáng tạo liên tục. 

 

 

Tư duy sáng tạo có vai trò rất quan trọng với tất cả mọi người trong mọi lĩnh vực. Đối với học sinh – sinh viên, kỹ năng này giúp các bạn tìm tòi và áp dụng được những phương pháp học tập mới, thú vị hơn, dễ tiếp thu hơn. Nhờ đó mà các bạn làm chủ được vốn kiến thức, việc học tập không còn nhàm chán nữa. Tư duy sáng tạo là một trong những kỹ năng quan trọng nhất đối với trẻ em, giúp trẻ cải thiện não bộ tốt, tạo ra nhiều cơ hội để con phát triển trong tương lai. Tuy nhiên, sáng tạo không phải là năng khiếu bẩm sinh, mà được hình thành qua quá trình rèn luyện kỹ năng, xây dựng thói quen.

 

Trong quá trình này, cha mẹ – thầy cô chính là nhân tố quan trọng giúp trẻ thúc đẩy khả năng tư duy sáng tạo. Vì vậy, việc khơi gợi kỹ năng sáng tạo cho học sinh là rất quan trọng để giúp các em phát triển toàn diện và thành công trong tương lai. 

  

 

 

Môi trường chính là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến khả năng sáng tạo của học sinh. Nếu môi trường học tập không thân thiện với sáng tạo, các em sẽ khó có thể phát triển kỹ năng này.

 

Vì vậy, giáo viên cần tạo ra một môi trường học tập thân thiện với sáng tạo bằng cách: 

– Khuyến khích học sinh thảo luận và chia sẻ ý kiến của mình. 

– Tạo ra không gian tự do cho học sinh thể hiện sự sáng tạo của mình. 

– Không chỉ định rõ ràng các bài tập, cho phép học sinh tự do sáng tạo và phát triển ý tưởng của mình. 

 

Giao tiếp mở giữa giáo viên, phụ huynh và trẻ là cách rất tốt để gợi ra các ý tưởng mới mẻ, mở rộng kiến thức và sự hiểu biết cho con. Đó là cách giao tiếp khuyến khích trẻ tự tìm tòi và tự trả lời vấn đề mình gặp phải. Trước một vấn đề nào đó, thay vì đưa ra câu trả lời mặc định cho con, cha mẹ hãy nói “con thử nghĩ xem” hay đưa ra những giả thuyết mới lạ để nâng cao khả năng sáng tạo và tư duy của chúng. Nếu bố mẹ gặp khó khăn trong việc tạo ra các câu hỏi mở, bố mẹ hãy tìm mua các cuốn sách hỗ trợ kiến thức hoặc tìm kiếm trên internet các nội dung mình còn chưa thật sự chắc chắn. 

  

 

Đọc sách và xem phim là một trong những cách tốt nhất để khơi gợi kỹ năng sáng tạo của học sinh. Những câu chuyện, những hình ảnh và những ý tưởng trong sách và phim có thể giúp các em phát triển trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo.

 

Vì vậy, giáo viên cần khuyến khích học sinh đọc sách và xem phim bằng cách: 

– Chọn những cuốn sách và bộ phim có tính sáng tạo cao và phù hợp với độ tuổi của học sinh. 

– Tổ chức các buổi thảo luận sau khi học sinh đọc sách hoặc xem phim để giúp các em phát triển ý tưởng và khả năng sáng tạo của mình. 

  

 

Các kỹ thuật giáo dục sáng tạo là một trong những cách hiệu quả để khơi gợi kỹ năng sáng tạo của học sinh. Các kỹ thuật này bao gồm: 

– Tư duy ngược: Học sinh được yêu cầu suy nghĩ ngược lại từ kết quả mong muốn để tìm ra các giải pháp mới. 

– Tư duy song song: Học sinh được yêu cầu suy nghĩ về nhiều ý tưởng cùng một lúc để tìm ra giải pháp mới. 

– Tư duy lập luận: Học sinh được yêu cầu suy nghĩ logic để giải quyết các vấn đề. 

 

STEAM hiện là triết lý giảng dạy được nhiều trường học nổi tiếng trên thế giới áp dụng, giúp học sinh rèn luyện tốt các kỹ năng mềm cần thiết, đặc biệt là kỹ năng tư duy sáng tạo.

 

Trong năm 2016, các nhà khoa học tại Mỹ đã tiến hành một cuộc nghiên cứu về tác động của STEAM đối với quá trình học tập của học sinh từ lớp 3 đến lớp 5. Kết quả của cuộc nghiên cứu cho thấy, chỉ sau 9 giờ học theo phương pháp STEAM, hiệu quả học tập của các em học sinh đã được cải thiện đáng kể. Đặc biệt, các em cũng phát triển tư duy sáng tạo tốt hơn nhiều.  

 

STEAM là triết lý giảng dạy liên môn hiện đại, kết hợp giữa Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Art (Nghệ thuật) và Mathematics (Toán học). Khác với giáo dục truyền thống dạy từng môn riêng biệt, STEAM tích hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực, giúp học sinh rèn luyện tư duy đa chiều, hiểu rõ bản chất vấn đề.

 

Đặc biệt, STEAM khuyến khích học sinh tận dụng và phát huy khả năng sáng tạo cũng như khả năng cảm thụ nghệ thuật để tự đưa nhận xét sau mỗi buổi học. 

 

 

 

Các hoạt động ngoại khóa là một trong những cách hiệu quả để khơi gợi kỹ năng sáng tạo của học sinh. Những hoạt động này bao gồm: 

– Tham gia các câu lạc bộ và nhóm hoạt động: Các câu lạc bộ và nhóm hoạt động giúp các em có thể trải nghiệm và phát triển kỹ năng sáng tạo của mình thông qua các hoạt động như vẽ tranh, chụp ảnh, viết truyện,… 

– Tham gia các cuộc thi: Các cuộc thi giúp các em có thể thử thách và phát triển kỹ năng sáng tạo của mình thông qua các bài thi liên quan đến văn hóa, nghệ thuật, khoa học,… 

– Tham gia các trò chơi liên quan đến sắc màu như cắt giấy thủ công, tô tượng, vẽ tranh,… để thúc đấy thị giác và óc sáng tạo của trẻ phát triển mạnh mẽ. Ngoài ra, có thể tạo ra đồ chơi mới như điện thoại, ô tô, kính viễn vọng… từ các vật dụng thông thường để kích thích trí tưởng tượng cho trẻ nhỏ. 

  

 

Thử thách bản thân là một trong những cách hiệu quả để khơi gợi kỹ năng sáng tạo của học sinh. Các em cần được khuyến khích để tự do thử thách bản thân và phát triển ý tưởng mới.

 

Vì vậy, giáo viên cần khuyến khích học sinh thử thách bản thân bằng cách: 

– Cho phép học sinh tự do thực hiện các dự án cá nhân. 

– Khuyến khích học sinh tự do thử thách bản thân trong các bài tập và dự án nhóm. 

– Cho trẻ tiếp xúc với ngoại ngữ mới, môn học mới 

 

Học ngoại ngữ không chỉ giúp ích cho con trong tương lai mà còn giúp trẻ có thêm hiểu biết về nền văn hoá mới. Việc học ngôn ngữ mới ngay từ sớm sẽ khiến trẻ phát triển tư duy sáng tạo vượt bậc, não bộ linh hoạt, cởi mở hơn. Điều này giúp trẻ dễ dàng tiếp thu cái mới hơn so với những trẻ còn lại.  

 

 

Môi trường thiên nhiên giúp cải thiện rất nhiều sức khoẻ tinh thần và trí não của trẻ. Do đó, cha mẹ – thầy cô nên tạo điều kiện để học sinh vui chơi thoải mái ngoài trời, khuyến khích tư duy của trẻ phát triển linh hoạt.  

Hãy để trẻ được ra công viên nghịch cát, đi thăm bảo tàng, vườn thú, hay đơn giản là ra vườn cây của gia đình, trường học để khám phá các loại cây cối.  

 

Đặc biệt, đừng ngăn cấm trẻ tiếp xúc với những thứ mà người lớn cho là vô giá trị, nhưng không gây hại cho con. Ví dụ, khi trẻ nhặt một chiếc lá ngoài đường và mang về nhà, đừng bắt con vứt đi. Hãy để con được tìm hiểu về nó, gợi ý cho con cách sử dụng nó. Điều này sẽ giúp con phát huy trí tưởng tượng tốt hơn.  

 

Thông thường, trẻ thích sáng tạo hay bị nhầm lẫn là không vâng lời. Điều này khiến nhiều bậc phụ huynh và thầy cô cấm cản trẻ làm những điều chúng thích, ngăn trẻ tự do khám phá thế giới. Hãy để trẻ được thoả sức sáng tạo trong tầm kiểm soát của mình. 

 

 

 

***

Clover Montessori là ngôi trường mầm non chú trọng vào bữa ăn đạt chuẩn dinh dưỡng, phát triển ngôn ngữ vượt bậc, tăng cường khả năng tập trung, rèn tính tự lập và tự tin cho trẻ.